مروری بر هموگلوبینوری پس از زایش و ارتباط آن با برخی عوامل مستعد کننده

هدف: حضور بیش از حد انتظار بیماری هموگلوبینوری پس از زایش (PPH) Post parturient haemoglubinuria در فاصله زمانی اندک و نیز حضور شواهدی دال بر همراهی عوامل محیطی و زمینه ساز در منطقه شهر کرد، نگارنده را بر آن داشت تا با نگرشی تحقیقی- تحلیلی به موضوع، مواردی را به رشته تحریر در آورد. طرح: مطالعه میدانی و نمونه برداری از دامهای مبتلا. حیوانات: 15 راس گاو شیری مبتلا به هموگلوبینوری پس از زایش. روش: در خلال خردادماه تا اواسط تیرماه 1379، پانزده راس گاو شیروار با تاریخچه هموگلوبینوری به درمانگاه ارجاعو با توجه به نتایج حاصل از معاینات درمانگاهی، بررسیهای آزمایشگاهی وپاسخ به درمان اختصاصی، حضور بیش از حد انتظار هموگلوبینوری پس از زایش در منطقه شهر کرد به اثبات رسید. گاوان مبتلا به سندرم هموگلوبینوری به دقت مورد معاینه درمانگاهی و آزمایشگاهی قرار گرفتند. ضمن ثبت پارامترهای حیاتی ( تعداد نبض، تعداد تنفس و درجه حرارت بدن )، کلیه علایم درمانگاهی یادداشت و نمونه های خون ( محیطی و وداجی ) و سرم حیوانات مبتلا جهت بررسی آلودگیهای انگلی، تعیین میزان کمخونی و بررسی میزان کلسیم و فسفر به آزمایشگاه ارسال گردید. تجزیه و تحلیل آماری: آمار توصیفی. ننتایج: نتایج حاصله حکایت از عدم ابتلای گاوان ارجاعی به بیماریهای تک یاخته ای خونی و عفونی داشت و میزان کلسیم و فسفر سرم گاوان مبتلا به ترتیب معادل 45/0 ? 2/8 و 31/0 ? 85/2 میلی گرم در دسی لیتر گزارش گردید. نتیجه گیری: بیماری هموگلوبینوری پس از زایش به عنوان یک بیماری متابولیک در سطح صنعت گاوداری مطرح بوده و بیشتر در گاوان پر تولید و در خلال 2 الی 4 هفته پس از زایمان گزارش شده است. اکثر محققین علت بروز بیماری را، منوط به حضور کمبود دراز مدت فسفر در جیره غذایی دانسته و برخی مشاهده سایر عوارض کمبود فسفر را ( قبل از بروز هموگلوبینوری ) از شرایط مورد نیاز برای پیدایش بیماری می دانند. بر اساس گزارشات موجود علاوه بر کمبود فسفر، عوامل مستعد کننده و متعدد دیگری همچون؛ کمبود مس و سلنیوم، تغذیه با خانواده خاجیان و مواجه با هوای سرد در پیدایش هموگلوبینوری پس از زایش دخیلند. طی تحقیقی بر گاوان تازه زای زمینگیر در منطقه شهر کرد، کمبود فسفر به عنوان عاملی موثر در پیدایش تب شیر شناخته شد. همچنین حضور کمبود مس و سلنیوم در منطقه، به عنوان عاملی زمینه ساز مطرح گردید و شاید بتوان کاهش میزان بارندگی در سال زراعی، گرمی نسبی هوا در مقایسه با سال گذشته و کاهش کیفیت علوفه مصرفی ( به دلیل خشکسالی ) را از دیگز عوامل مستعد کننده دانست. بر اساس اطلاعات کسب شده از مراجع ذزربط میزان بارندگی نسبت به سال گذشته زراعی دچار 7 درصد کاهش و گرمی هوا در مدت مشابه با سال گذشته دچار 5/0 درجه سانتیگراد افزایش، شده است. لذا چنین می توان نتیجه گرفت که کمبود فسفسر همراه با سایر مسایل مطروحه منجر به بروز بیش از حد بیماری هموگلوبینوری پس از زایش در منطقه شده است. مجله دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران،(1381)، دوره 57، شماره 2، 31-29 .